Perifere neuropathie treedt op wanneer de zenuwen buiten het ruggenmerg en de hersenen beschadigd zijn. Het veroorzaakt verminderd gevoel, pijn, gevoelloosheid, tintelingen en soms zwakte.
Behandelingen bestaan uit rust, warme kompressen of het innemen van een beperkte hoeveelheid medicijnen om de ontsteking te verminderen.
In dit artikel worden perifere neuropathie en de symptomen, typen, oorzaken, behandelingen en meer besproken.
Perifere neuropathie
Perifere neuropathie is een algemene term die een groot aantal aandoeningen beschrijft die worden veroorzaakt door schade aan het perifere zenuwstelsel.
De perifere zenuwen zijn alle zenuwen die zich buiten het ruggenmerg en de hersenen bevinden. Ze sturen sensorische berichten naar het centrale zenuwstelsel en ontvangen berichten van het ruggenmerg en de hersenen om spieren door het hele lichaam te bewegen.
Perifere neuropathie kan een verlies van normale zenuwsignalen veroorzaken of ongepaste of vervormde signalen veroorzaken. Het beïnvloedt miljoenen mensen in de Verenigde Staten.
De aandoening kan verschillende zenuwen aantasten en het lichaam op verschillende manieren beïnvloeden. Het kan een enkele zenuw of meerdere zenuwen tegelijk aantasten.
Voorbeelden van perifere neuropathie zijn:
- postherpetische neuralgie, die kan volgen op gordelroos en vele maanden kan aanhouden nadat de huiduitslag is verdwenen
- verlamming van de nervus ulnaris, bijvoorbeeld na een verwonding aan de elleboog.
- carpaal tunnelsyndroom, een aandoening die ontstaat door beknelling van de zenuwen in de pols.
- peroneale zenuwverlamming, die ontstaat door compressie van de fibulazenuw in het been.
- De ziekte van Bell is een neuropathie die één enkele zenuw aantast en het gezicht aantast.
- diabetische of alcoholgerelateerde neuropathie, die gevoelsverlies en pijn in de handen en voeten kan veroorzaken.
Meer informatie over perifere neuropathie.
Symptomen van perifere neuropathie
Algemene symptomen van perifere neuropathie zijn onder meer:
- prikkelende of tintelende sensaties in bepaalde lichaamsdelen
- een gevoel van speldenprikken
- brandende of scherpe pijn
- gevoelloosheid
- zwakte
- verminderde gevoeligheid voor pijn
- verminderd vermogen om veranderingen in temperatuur te voelen
De symptomen van perifere neuropathie kunnen echter variëren, afhankelijk van het type neuropathie.
Onderzoekers hebben geïdentificeerd meer dan 100 verschillende soorten neuropathie.
Meer informatie over neuropathische jeuk.
Soorten perifere neuropathie
Over het algemeen classificeren experts de typen in: drie categorieënelk met zijn eigen specifieke symptomen.
Sensorische neuropathie
Dit heeft invloed op de sensorische zenuwen, die de sensaties van pijn, aanraking en temperatuur beïnvloeden.
De persoon kan het volgende hebben:
- verminderd gevoel van trillingen en aanraking
- speldenprikken en overgevoeligheid
- toegenomen pijn of onvermogen om pijn te voelen
- onvermogen om veranderingen in warmte en koude te detecteren
- moeite met coördinatie en evenwicht
- brandende, stekende, prikkende of schietende pijnen, die ’s nachts erger kunnen worden
Wanneer sensorische neuropathie het gevolg is van diabetes, kan het ook leiding tot voet- en beenzweren, infectie en gangreen.
Motorische neuropathie
Dit heeft invloed op de spieren die de hersenen bewust aansturen.
Symptomen zijn onder meer:
- spierzwakte, wat leidt tot instabiliteit en moeite met het uitvoeren van kleine bewegingen, zoals het dichtknopen van een overhemd
- spiertrekkingen en krampen
- spier krimpen
Autonome neuropathie
Dit heeft invloed op lichaamsprocessen die de hersenen onwillekeurig aansturen. Symptomen kunnen zijn:
- abnormale zweetreacties
- hitte-intolerantie
- ontregelde lichaamstemperatuur
- problemen met de controle over de darmen of blaas
- problemen met bloeddruk
- problemen met slikken
Behandelingen voor perifere neuropathie
De behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en is gericht op symptomatische pijnverlichting en het voorkomen van verdere schade.
Behandelingen kunnen erbij betrekken:
- Een gezonde levensstijl behouden: Dit kan onder andere inhouden dat u beweegt, een uitgebalanceerd en voedzaam dieet volgt, een gematigd gewicht handhaaft, vitaminetekorten corrigeert en geen alcohol drinkt of rookt.
- Bloedsuikerspiegel beheren:Dit is vooral belangrijk voor mensen met diabetische neuropathie.
- Het nemen van immunosuppressieve medicijnen: Dit geldt wanneer iemand een auto-immuunziekte heeft.
- Plasmaferese ondergaan: Bij deze procedure wordt het bloed gereinigd om ontstekingen te verminderen.
- Vermijd blootstelling aan gifstoffen: Het stoppen met een problematisch medicijn kan ook helpen om de symptomen te verlichten.
- Gebruik van mobiliteits- en ondersteuningshulpmiddelen: Het dragen van hand- en voetbeugels of orthopedische schoenen kan mensen met lichamelijke beperkingen als gevolg van motorische symptomen helpen.
Medicijnen voor neuropathische pijn
Medicijnen die pijn of ongemak kunnen verlichten, maar het onderliggende probleem niet genezen erbij betrekken:
- medicijnen die doorgaans worden voorgeschreven voor epilepsie, zoals carbamazepine
- antidepressiva, zoals venlafaxine
- duloxetine, wat mensen met door chemotherapie veroorzaakte neuropathie kan helpen.
- voorgeschreven huidpleisters, zoals Lidoderm, voor tijdelijke, plaatselijke pijnverlichting
- niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen, die kunnen helpen bij het beheersen van mildere pijn
- plaatselijke zalven en crèmes die de pijn kunnen verlichten
Bij het kiezen van een behandeling moet een persoon rekening houden met alle medicijnen die hij/zij gebruikt voor andere aandoeningen om ongewenste interacties te voorkomen. Het is altijd een goed idee om met een arts te praten voordat u nieuwe medicijnen gebruikt.
Lees meer over remedies tegen chemotherapie-geïnduceerde neuropathie.
Behandelingen voor mononeuropathieën
Wanneer neuropathie bij iemand het gevolg is van compressie van één enkele zenuw, hangt de behandeling ervan af of de compressie permanent of tijdelijk is.
Een verlamming van de nervus ulnaris, nervus radialis of nervus peroneus kan tijdelijk en omkeerbaar zijn als iemand de oorzaak van de zenuwcompressie vermijdt. Bijvoorbeeld, een persoon met een verlamming van de nervus ulnaris kan het vermijden om op de aangedane elleboog te leunen.
Het kan nodig zijn dat de persoon rust neemt, warmte gebruikt of een beperkte hoeveelheid medicijnen neemt om de ontsteking te verminderen.
Bij het carpaletunnelsyndroom bestaat de conservatieve behandeling uit het spalken van de pols en het toedienen van orale of geïnjecteerde corticosteroïden.
Als een single-nerve neuropathie niet reageert op deze behandelingen, kan een persoon een operatie nodig hebben, hoewel dit zelden voorkomt. Een persoon kan ook een operatie nodig hebben als de zenuwcompressie wordt verholpen door bijvoorbeeld een tumor.
Een arts moet overwegen om iemand door te verwijzen naar een pijnspecialist of een relevante klinische specialisatie als:
- hun pijn is hevig
- hun pijn beperkt de dagelijkse activiteiten en de kwaliteit van leven aanzienlijk
- een onderliggende gezondheidstoestand verergert
Meer informatie over neuropathische pijn.
Natuurlijke behandelingen
Niet-medicamenteuze behandelingen voor perifere neuropathie kunnen bestaan uit het gebruik van warme of koude kompressen, tenzij warmte of kou de symptomen verergert.
Stressverlichting en andere complementaire therapieën omvatten meditatie, ontspanningstechnieken, massage en acupunctuur. Deze kunnen een persoon helpen omgaan met de pijn van de aandoening.
Sommige mensen vinden dat het gebruik van een transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS) machine helpt. Dit apparaat onderbreekt zenuwberichten door een kleine elektrische stroom af te geven. Onderzoek heeft de effectiviteit van deze behandeling niet bevestigd.
Lees meer over de natuurlijke behandeling van perifere neuropathie.
Oorzaken van perifere neuropathie
Veel soorten neuropathie zijn ‘idiopathisch’ of van onbekende oorzaak, maar verschillende aandoeningen kunnen het probleem veroorzaken. Deze erbij betrekken:
- Chronische nierziekte: Als de nieren niet normaal functioneren, kan een onevenwicht tussen zouten en chemicaliën perifere neuropathie veroorzaken.
- Verwondingen: Gebroken botten en te strak gips kunnen druk op de zenuwen uitoefenen.
- Infecties: Gordelroos, HIV, de ziekte van Lyme en virale ziekten kunnen leiden tot zenuwbeschadiging.
- Syndroom van Guillain-Barré: Dit is een specifieke vorm van perifere neuropathie die wordt veroorzaakt door een infectie.
- Enkele auto-immuunziekten: Voorbeelden hiervan zijn reumatoïde artritis en systemische lupus erythematodes (SLE).
- Sommige soorten kanker: Hiertoe behoren lymfoom en multipel myeloom
- Chronische leverziekte: Chronische leverziekte kan perifere neuropathie veroorzaken.
Andere oorzaken kunnen zijn:
- overmatig alcoholgebruik
- sommige medicijnen, zoals chemotherapie en medicijnen tegen hiv
- Vitamine B12 of foliumzuurtekorten
- blootstelling aan toxines, zoals insecticiden en oplosmiddelen
Aandoeningen van de kleine bloedvaten kunnen de bloedtoevoer naar de zenuwen verminderen, waardoor zenuwweefsel beschadigd raakt. Bepaalde goedaardige tumoren kunnen ook zenuwweefsel aantasten en leiden tot neuropathische pijn.
Leer meer over neuropathische artritis.
Diabetische neuropathie
Diabetes is de leidend oorzaak van chronische perifere neuropathie in de Verenigde Staten.
Veranderingen in de stofwisseling die het gevolg zijn van onbehandelde diabetes, kunnen schade toebrengen aan de wanden van de kleine bloedvaten die zuurstof en voedingsstoffen leveren aan de zenuwen in de uiteinden van de handen en voeten en aan de belangrijkste organen in het lichaam, zoals de ogen, de nieren en het hart.
Het verlies van gevoel vergroot het risico op schade aan de huid.
Meer informatie over diabetische neuropathie.
Diagnose van perifere neuropathie
Perifere neuropathie veroorzaakt verschillende symptomen met veel mogelijke oorzaken.
Een arts begint meestal met het opnemen van de medische geschiedenis van een persoon. Dit omvat het verzamelen van informatie over alle symptomen en details over iemands leven, mogelijke blootstelling aan omgevingsfactoren en eventuele risico’s op infectieuze of neurologische ziekten.
De volgende stap zal waarschijnlijk een lichamelijk en neurologisch onderzoek zijn om de arts te helpen zenuwschade te identificeren. Een arts kan verdere tests uitvoeren, waaronder zenuwgeleidingssnelheid (NCV) en elektromyografie (EMG). Deze tests meten de sterkte van zenuwsignalen en elektrische activiteit.
Een arts kan ook een zenuwbiopsie uitvoeren. Als een arts vermoedt dat iemand autonome neuropathie heeft, zal hij/zij waarschijnlijk een QSART-test uitvoeren, die het vermogen van de persoon om te zweten meet.
Voor sommige soorten neuropathieën, zoals zenuwcompressie, kan een persoon ook een Magnetic Resonance Imaging (MRI)-scan of een computertomografie (CT)-scan krijgen. Een andere optie is een spier- en zenuwechografie, maar dit is ongebruikelijk.
Als de arts bevestigt dat er sprake is van neuropathie, zal de arts op zoek gaan naar de oorzaak. De arts kan de persoon dan doorsturen voor bloedonderzoek om te controleren op diabetes en andere mogelijke onderliggende aandoeningen.
De arts kan controleren op vitaminetekorten, lever- of nierdisfunctie, infecties, stofwisselingsstoornissen of immuuncellen die kunnen duiden op een immuunstoornis. Soms kan de arts een test bestellen om een genetische stoornis uit te sluiten.
Als geen van deze onderzoeken een oorzaak kan aanwijzen, kan een arts aanvullende onderzoeken uitvoeren.
Ontdek hoe lang het duurt voordat diabetische neuropathie zich ontwikkelt.
Vooruitzichten voor perifere neuropathie
De prognose voor perifere neuropathie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak en welke zenuwen beschadigd zijn.
In sommige gevallen kan er na verloop van tijd verbetering optreden nadat de onderliggende oorzaak is behandeld, maar in andere gevallen kan de schade permanent zijn of geleidelijk verergeren.
Lees meer over de vooruitzichten en levensverwachting.
Samenvatting
Perifere neuropathie beschrijft veel verschillende aandoeningen die het perifere zenuwstelsel beschadigen. Veel onderliggende aandoeningen kunnen neuropathieën veroorzaken, wat resulteert in stoornissen in de zenuwsignalen van een persoon.
De symptomen die iemand ervaart, variëren afhankelijk van de aangetaste zenuwen en het type neuropathie.
