Obesitas is een ernstig probleem voor de volksgezondheid in de VS en kan iedereen treffen, ongeacht leeftijd. Vooral obesitas bij kinderen blijft een groot probleem. Obesitas kan niet alleen de directe gezondheid van een kind in gevaar brengen, maar ook de gezondheid op de lange termijn dramatisch negatief beïnvloeden. Helaas worden sommige raciale en etnische groepen veel meer getroffen door obesitas dan andere. <fig=”css-1p5qnda”>
Zo meldt het Office of Minority Health (OMH) van het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid en Human Services dat Afro-Amerikaanse vrouwen de hoogste percentages overgewicht of obesitas hebben, vergeleken met andere raciale of etnische groepen in de VS.
Bij ongeveer 4 op de 5 Afro-Afrikaanse vrouwen werd overgewicht of obesitas vastgesteld. In 2011 was de kans op obesitas bij Afro-Amerikaanse vrouwen 80% groter dan bij blanke vrouwen van niet-Spaanse afkomst.
Onderzoekers hebben vastgesteld dat verschillen in obesitasprevalentie net zo makkelijk te vinden zijn onder kinderen als onder volwassenen. Het is alarmerend dat deze verschillen überhaupt bestaan, maar nog meer dat ze zo vroeg in het leven van zovelen bestaan.
In deze Spotlight-feature bekijken we kort de prevalentie van obesitas bij kinderen in de VS en de verschillen in prevalentie van obesitas bij kinderen die bestaan tussen verschillende raciale en etnische groepen. We onderzoeken welke factoren kunnen bijdragen aan deze ongelijkheid en welke maatregelen kunnen worden genomen om de situatie te verhelpen.
Een groeiend probleem
“Obesitas is de terreur van binnen,” zegt Dr. Richard Carmona, de voormalige Surgeon General. “Als we er niets aan doen, zal de omvang van het dilemma 9-11 of welke andere terroristische aanslag dan ook in de schaduw stellen.”
Dit zijn sterke woorden, maar ze illustreren de omvang van het obesitasprobleem. Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) had in 2009-2010 meer dan een derde (35,7%) van de volwassenen in de VS obesitas.
Gemiddeld is de obesitas bij kinderen in de VS sinds 2003-2004 niet significant veranderd. In totaal heeft ongeveer 17% van alle kinderen en adolescenten van 2 tot 19 jaar obesitas, in totaal 12,7 miljoen.
Er zijn een aantal directe gezondheidsproblemen die kunnen ontstaan door obesitas bij kinderen, waaronder:
- Ademhalingsproblemen, zoals astma en slaapapneu
- Hoge bloeddruk en cholesterol
- Vette leverziekte
- Verhoogd risico op psychische en sociale problemen, zoals discriminatie en een laag zelfbeeld
- Gewrichtsproblemen
- Type 2-diabetes.
Op de lange termijn is de kans veel groter dat kinderen met obesitas als volwassenen obesitas ontwikkelen dan kinderen met een gezond gewicht. Bovendien is de obesitas die deze kinderen ervaren waarschijnlijk ernstiger, wat leidt tot verdere en extremere gezondheidsproblemen.
Er bestaan aanzienlijke verschillen in obesitasprevalentie tussen verschillende raciale en etnische groepen. De CDC rapporteert de volgende obesitasprevalentiepercentages onder verschillende jeugddemografieën:
- Spaanstalige jongeren – 22,4%
- Niet-Spaanstalige zwarte jongeren – 20,2%
- Niet-Spaanstalige blanke jongeren – 14,1%
- Niet-Spaanstalige Aziatische jongeren – 8,6%.
Uit deze cijfers uit 2011-2012 blijkt dat het aantal gevallen van obesitas onder Spaanstalige en niet-Spaanstalige zwarte kinderen en adolescenten aanzienlijk boven het gemiddelde ligt.
Wanneer de parameters worden uitgebreid om ook overgewicht bij kinderen te betrekken, blijft de ongelijkheid bestaan. Ongeveer 38,9% van de Hispanic jongeren en 32,5% van de niet-Hispanic zwarte jongeren zijn overgewicht of obesitas, vergeleken met 28,5% van de niet-Hispanic blanke jongeren.
In 2008 schreven Dr. Sonia Caprio, van de Yale University School of Medicine, CN, en collega’s een artikel gepubliceerd in Diabeteszorg waarin ze de invloed van ras, etniciteit en cultuur over obesitas bij kinderen en wat de gevolgen hiervan zijn voor preventie en behandeling.
“Obesitas bij kinderen wordt geassocieerd met ernstige beperkingen in de kwaliteit van leven,” stellen de auteurs. “Hoewel er verschillen per ras kunnen bestaan in sommige domeinen, is het sterke negatieve effect zichtbaar in alle raciale/etnische groepen en overschaduwt het alle mogelijke raciale/etnische verschillen.”
Als er echter specifieke factoren zijn die bijdragen aan deze verschillen die aangepakt kunnen worden, suggereren de betrokken aantallen dat er aandacht aan besteed moet worden. De gezondheid op de lange termijn van duizenden kinderen in de VS staat op het spel.
Sociaaleconomische factoren
“Zelden wordt obesitas bij kinderen veroorzaakt door een medische aandoening,” schrijft de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) in hun handleiding voor de strijd tegen obesitas bij kinderen. “Het ontstaat wanneer er meer calorieën worden gegeten dan verbrand.”
De NAACP noemt een aantal factoren die bijdragen aan de toename van obesitas bij kinderen, waaronder:
- De ontwikkeling van buurten die fysieke activiteit in de buitenlucht belemmeren of verhinderen
- Het niet adequaat opleiden en beïnvloeden van gezinnen over goede voeding
- Genegeerde behoefte aan toegang tot gezonde voeding binnen gemeenschappen
- Beperkte fysieke activiteit op scholen
- Promotie van een bewerkte voedingscultuur.
Het CDC-rapport meldt dat obesitas bij kinderen in de kleuterklas vaker voorkomt bij kinderen uit gezinnen met een lager inkomen. Het is waarschijnlijk dat dit verband houdt met de ongelijkheid in obesitasprevalentie onder verschillende raciale en etnische groepen.
“Er zijn grote raciale verschillen in rijkdom bij een bepaald inkomensniveau,” schrijven Caprio et al. “Terwijl blanken in het laagste inkomenskwintiel wat opgebouwde middelen hadden, hadden Afro-Amerikanen in hetzelfde inkomenskwintiel 400 keer minder of in feite geen.”<fig=”css-1p5qnda”>
Fastfood en bewerkt voedsel zijn overal verkrijgbaar, goedkoop en voedingsarm. Om deze redenen worden ze vaak geassocieerd met een stijgende prevalentie van obesitas onder kinderen. Volgens Caprio et al. vormen goedkopere voedingsmiddelen een groter deel van het dieet van mensen met een lager inkomen.
Als volwassenen lange uren moeten werken om genoeg geld te verdienen om hun gezin te onderhouden, hebben ze mogelijk maar beperkt de tijd om maaltijden te bereiden. Hierdoor kiezen ze eerder voor fastfood en kant-en-klare bewerkte voeding dan voor gezonde, thuis bereide maaltijden.
Wonen in gebieden met veel armoede kan ook betekenen dat kinderen beperkte toegang hebben tot geschikte buitenruimtes om te bewegen. Als de straat de enige optie is voor kinderen om te spelen, kunnen zij of hun ouders er de voorkeur aan geven dat ze binnen blijven in een veiligere omgeving.
Hispanic jongeren en niet-Hispanic zwarte jongeren komen vaker uit gezinnen met een lager inkomen dan niet-Hispanic blanke jongeren. Volgens The State of Obesity verdienen blanke gezinnen $2 voor elke $1 die Hispanic of niet-Hispanic zwarte gezinnen verdienen.
Meer dan 38% van de Afro-Amerikaanse kinderen onder de 18 en 23% van de Latino-gezinnen leeft onder de armoedegrens. Deze statistiek suggereert dat de effecten van leven met een laag inkomen die het risico op obesitas vergroten, veel meer gevoeld kunnen worden door Afro-Amerikaanse en Latino-gezinnen en hun kinderen.
Deze sociaaleconomische factoren vergroten niet alleen het risico op obesitas bij deze demografische groepen, maar obesitas kan ook de economische positie van een gezin in gevaar brengen.
De NAACP wijst erop dat gezinnen met kinderen met obesitas meer geld uitgeven aan kleding en medische zorg. Bovendien, en omdat meisjes met overgewicht en meisjes met obesitas vaak op jongere leeftijd dan gemiddeld in de puberteit komen, is er een mogelijkheid dat hun risico op zwangerschap in de adolescentie ook hoger is.
Culturele factoren
Naast deze sociaaleconomische factoren zijn er nog een aantal andere factoren die verband kunnen houden met een toegenomen prevalentie van obesitas bij kinderen onder Spaanstalige en niet-Spaanstalige zwarte jongeren.
De NAACP geeft een voorbeeld: een onderdeel van het lichaamsbeeld is hoe iemand denkt dat anderen hem zien of zijn gewicht accepteren:
“Dit brengt ook unieke uitdagingen met zich mee in Afro-Amerikaanse gemeenschappen vanwege culturele normen die individuen die als ‘groot, dik’ of ‘PHAT’ worden beschouwd, accepteren, verheffen en soms belonen.’
Culturele normen zoals deze kunnen ertoe leiden dat ouders tevreden blijven met het gewicht van hun kinderen of zelfs willen dat ze zwaarder zijn, zelfs als ze een ongezond gewicht hebben. Andere sociologische studies hebben ook gesuggereerd dat vrouwen in Hispanic families de voorkeur geven aan een slank figuur voor zichzelf, maar een groter figuur voor hun kinderen, aldus Caprio et al.
Het soort voedsel dat kinderen eten, kan niet alleen worden beïnvloed door hun sociaaleconomische status, maar ook door de culturele tradities van hun familie.
“Eten is zowel een uitdrukking van culturele identiteit als een manier om de eenheid van het gezin en de gemeenschap te behouden,” schrijven Caprio et al. “Terwijl het consumeren van traditioneel voedsel met het gezin het risico op obesitas bij sommige kinderen (bijv. Aziaten) kan verlagen, kan het het risico op obesitas bij andere kinderen (bijv. Afro-Amerikanen) verhogen.”
Zoals eerder vermeld, kan de promotie van een bewerkte voedselcultuur een bijdragende factor zijn aan obesitas bij kinderen. Omdat fastfoodbedrijven zich richten op specifieke doelgroepen, kan het bevoordelen van culturele vormen die geassocieerd worden met een bepaald ras of etniciteit het risico van kinderen om blootgesteld te worden aan agressieve marketing vergroten.
Caprio et al. rapporteren dat 60% van de Afro-Amerikaanse kinderen wordt blootgesteld aan reclame op televisie die verband houdt met eten, meestal reclame voor fastfood.
Ook de hoeveelheid televisie die wordt gekeken, kan een rol spelen. Uit een onderzoek van de Kaiser Family Foundation bleek dat Afro-Amerikaanse kinderen langer televisie keken dan blanke kinderen van niet-Spaanse afkomst.
Een aantal van deze culturele factoren zijn geassocieerd met sociaaleconomische factoren. Afro-Amerikaanse kinderen kijken bijvoorbeeld vaker televisie als ze in gebieden wonen waar de mogelijkheden om veilig buiten te spelen beperkt zijn.
Wat kan er gedaan worden?
Dit onderwerp is veel te gedetailleerd om in een artikel van deze omvang recht te kunnen doen, maar deze korte observaties suggereren dat er manieren moeten zijn om de verschillen in obesitas bij kinderen tussen raciale en etnische groepen aan te pakken.<fig=”css-1p5qnda”>
Meer veilige plekken om te wandelen, sporten en spelen in gebieden met een laag inkomen zou kinderen een betere kans geven om de beweging te krijgen die ze nodig hebben om het vereiste aantal calorieën per dag te verbranden. Verbetering van de beschikbaarheid van en toegang tot gezond voedsel zou gezinnen meer opties geven als het gaat om het handhaven van een gezond, uitgebalanceerd dieet.
Volgens de NAACP zijn er in arme buurten de helft minder supermarkten dan in de rijkste buurten. Dit suggereert dat het voor veel gezinnen met een laag inkomen een uitdaging kan zijn om aan gezond voedsel te komen.
Deze problemen moeten worden opgelost door de lokale overheid en bedrijven die invloed hebben op de planning en ontwikkeling van openbare woonruimtes.
Caprio et al. stellen voor dat een “socio-ecologisch” raamwerk moet worden aangenomen om de preventie van obesitas bij kinderen te begeleiden. Een dergelijk raamwerk zou inhouden dat kinderen worden bekeken “in de context van hun families, gemeenschappen en culturen, waarbij de nadruk wordt gelegd op de relaties tussen omgevings-, biologische en gedragsbepalende factoren van gezondheid.”
Deze aanpak vereist grootschalige samenwerking, waarbij sprake is van collegiale ondersteuning, het vaststellen van ondersteunende sociale normen en samenwerking tussen de private en publieke sector.
“Omdat zorgverleners een zinvolle interactie over energie-inname en energieverbruik met kinderen/gezinnen kunnen hebben, zouden zorgverleners een training in culturele competentie moeten volgen om de specifieke barrières te begrijpen waarmee patiënten worden geconfronteerd en de invloed van cultuur en maatschappij op gezondheidsgedrag”, suggereren de auteurs.
Om deze ongelijkheid adequaat aan te pakken, zal er veel werk moeten worden verricht. Niet alleen moeten bepaalde culturele normen worden aangepast, maar belangrijker nog, er moeten omgevingen worden gecreëerd waarin kinderen de kans krijgen om zo gezond mogelijk te leven.
