Tuberculose (TB) is een infectieziekte die meestal de longen aantast. Soms is het dodelijk. Symptomen zijn onder meer hoesten, slijm en meer. Artsen kunnen antibiotica voorschrijven voor TB.
In het verleden was tuberculose (TB), of “consumptie”, wereldwijd een belangrijke doodsoorzaak. Na verbeteringen in de leefomstandigheden en de ontwikkeling van antibiotica daalde de prevalentie van TB dramatisch in geïndustrialiseerde landen.
De aantallen begonnen echter weer te stijgen in de jaren 80De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschrijft het als een “epidemie”. Ze meldt dat het 13e belangrijkste oorzaak wereldwijd het hoogste aantal sterfgevallen en “de tweede meest voorkomende infectieuze moordenaar na COVID-19”.
De WHO schat dat in 2020 wereldwijd bijna 10 miljoen mensen tuberculose kregen en 1,5 miljoen mensen aan de ziekte stierven, waaronder 214.000 mensen die ook hiv hadden.
De meeste getroffen mensen waren in Azië. TB blijft echter een punt van zorg in veel andere gebieden, waaronder de Verenigde Staten. Datzelfde jaar meldden artsen 7.174 gevallen van TB in de VS, volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Momenteel zorgt antibioticaresistentie voor hernieuwde zorgen over TB onder experts. Sommige stammen van de ziekte reageren niet op de meest effectieve behandelingsopties. In dit geval is TB moeilijk te behandelen. Blijf lezen om meer te weten te komen.
Wat is tuberculose?
Een persoon kan TB krijgen na het inademen Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculose) bacteriën, voornamelijk van persoon tot persoon.
Wanneer tuberculose de longen aantast, is de ziekte het meest besmettelijk. Meestal wordt iemand echter pas ziek na nauw contact met iemand die deze vorm van tuberculose heeft.
Tuberculose-infectie (latente tuberculose)
Een individu kan TB-bacteriën in zijn lichaam hebben en nooit symptomen ontwikkelen. Bij de meeste mensen kan het immuunsysteem de bacteriën in bedwang houden, zodat ze zich niet vermenigvuldigen en geen ziekte veroorzaken. In dit geval zal een persoon een TB-infectie hebben, maar geen actieve ziekte.
Artsen noemen dit latente TB. Een individu ervaart mogelijk nooit symptomen en is zich er niet van bewust dat hij of zij de infectie heeft. Er is ook geen risico dat een latente infectie wordt doorgegeven aan iemand anders. Een persoon met latente TB heeft echter nog steeds behandeling nodig.
De CDC schat dat er maar liefst 13 miljoen Mensen in de VS hebben latente tuberculose.
Tuberculoseziekte (actieve tuberculose)
Het lichaam kan de TB-bacteriën mogelijk niet in bedwang houden. Dit komt vaker voor wanneer het immuunsysteem verzwakt is door ziekte of het gebruik van bepaalde medicijnen.
Wanneer dit gebeurt, kunnen de bacteriën zich vermenigvuldigen en symptomen veroorzaken, wat resulteert in actieve TB. Mensen met actieve TB kunnen de infectie verspreiden.
Zonder medische tussenkomst wordt TB actief in 5–10% van mensen met de infectie. Volgens de CDC treedt progressie op binnen 2-5 jaar bij ongeveer 50% van deze mensen.
Het risico om actieve TB te ontwikkelen is hoger in:
- iedereen met een verzwakt immuunsysteem
- iedereen die de infectie voor het eerst in de afgelopen 2-5 jaar heeft ontwikkeld
- ouderen en jonge kinderen
- mensen die recreatieve drugs injecteren
- mensen die nog geen passende behandeling voor TB hebben gehad
Lees hier meer over longtuberculose, een ziekte die vooral de longen aantast.
Symptomen
Latente TB: Een persoon met latente TB zal geen symptomen hebben en er zal geen schade te zien zijn op een röntgenfoto van de borstkas. Echter, een bloedtest of huidpriktest zal aangeven dat ze een TB-infectie hebben.
Actieve TB: Een persoon met TB-ziekte kan last hebben van hoesten met slijm, vermoeidheid, koorts, koude rillingen en verlies van eetlust en gewicht. Symptomen verergeren doorgaans na verloop van tijd, maar ze kunnen ook spontaan verdwijnen en terugkeren.
Vroege waarschuwingssignalen
Een persoon moet een arts raadplegen als zij ervaren:
- een aanhoudende hoest, die minstens 3 weken aanhoudt
- slijm, dat bloed kan bevatten, wanneer ze hoesten
- verlies van eetlust en gewicht
- een algemeen gevoel van vermoeidheid en onwel zijn
- zwelling in de nek
- een koorts
- nachtelijk zweten
- pijn op de borst
Buiten de longen
TB tast meestal de longen aan, hoewel symptomen zich ook in andere delen van het lichaam kunnen ontwikkelen. Dit komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Tuberculose kan het volgende veroorzaken:
- aanhoudend gezwollen lymfeklieren, of “gezwollen klieren”
- buikpijn
- gewrichts- of botpijn
- verwarring
- een aanhoudende hoofdpijn
- aanvallen
Diagnose
Een persoon met latente TB zal geen symptomen hebben, maar de infectie kan zichtbaar worden op tests. Mensen moeten om een TB-test vragen als ze:
- tijd hebben doorgebracht met iemand die TB heeft of risico loopt op TB
- tijd hebben doorgebracht in een land met hoge percentages TB
- werken in een omgeving waar tuberculose aanwezig kan zijn
Een arts zal vragen naar symptomen en de medische geschiedenis van de persoon. Ze zullen ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren, waarbij naar de longen wordt geluisterd en wordt gecontroleerd op zwellingen in de lymfeklieren.
Er zijn twee testen die kunnen aantonen of er sprake is van tuberculosebacteriën:
- de TB-huidtest
- de TB-bloedtest
Deze kunnen echter niet aangeven of TB actief of latent is. Om te testen op actieve TB-ziekte, kan de arts een sputumtest en een röntgenfoto van de borstkas aanbevelen.
Iedereen met TBC heeft behandeling nodig, ongeacht of de infectie actief of latent is.
Ontdek hier wat u kunt verwachten van een tuberculosehuidtest.
Lees hier meer over het lezen van de resultaten van een tuberculosehuidtest.
Behandeling
Bij vroege opsporing en het gebruik van de juiste antibiotica is tuberculose behandelbaar.
Het juiste type antibioticum en de duur van de behandeling zijn afhankelijk van:
- de leeftijd en de algemene gezondheid van de persoon
- of ze latente of actieve TB hebben
- de locatie van de infectie
- of de TB-stam resistent is tegen medicijnen
Behandeling voor latente TB kan variëren. Het kan zijn dat iemand 12 weken lang één keer per week een antibioticum moet slikken, of 9 maanden lang elke dag.
De behandeling van actieve TB kan bestaan uit het nemen van verschillende medicijnen voor 6–9 maandenWanneer iemand een resistente vorm van TB heeft, zal de behandeling complexer zijn.
Het is essentieel dat mensen de volledige behandelingskuur afmaken, zelfs als de symptomen verdwijnen. Als iemand vroegtijdig stopt met het innemen van zijn medicatie, kunnen sommige bacteriën overleven en resistent worden tegen antibiotica. In dit geval kan de persoon medicijnresistente TB ontwikkelen.
Afhankelijk van de lichaamsdelen waar TBC voorkomt, kan een arts ook corticosteroïden voorschrijven.
Oorzaken
M. tuberculose bacteriën veroorzaken TB. Ze kunnen zich via druppeltjes door de lucht verspreiden wanneer iemand met long-TB hoest, niest, spuugt, lacht of praat.
Alleen mensen met actieve TB kunnen de infectie overdragen. De meeste personen met de ziekte kunnen de bacterie echter niet meer overdragen nadat ze minimaal 2 weken de juiste behandeling hebben gehad.
Preventie
Manieren om te voorkomen dat TB anderen infecteert zijn onder meer:
- vroegtijdig een diagnose en behandeling krijgen
- uit de buurt blijven van andere mensen totdat er geen risico meer is op infectie
- het dragen van een masker, het bedekken van de mond en het ventileren van de kamers
Bestaat er een vaccin tegen tuberculose?
In sommige landen krijgen kinderen een vaccinatie tegen tuberculose, het Bacillus Calmette–Guérin (BCG)-vaccin, als onderdeel van een regulier vaccinatieprogramma.
Deskundigen in de VS zijn echter van mening dat niet aanbevelen BCG-vaccinatie voor de meeste mensen, tenzij ze een hoog risico op TB hebben. Enkele redenen zijn een laag risico op infectie in het land en een grote kans dat het vaccin toekomstige TB-huidtesten zal verstoren.
Risicofactoren
Mensen met een verzwakt immuunsysteem hebben de meeste kans om actieve TB te ontwikkelen. Hieronder staan enkele problemen die het immuunsysteem kunnen verzwakken.
HIV
Voor mensen met hiv beschouwen artsen TB als een opportunistische infectie. Dit betekent dat een persoon met hiv een hoger risico loopt om TB te ontwikkelen en ernstigere symptomen te ervaren dan iemand met een gezond immuunsysteem.
De behandeling van tuberculose kan complex zijn voor iemand met hiv, maar een arts kan een uitgebreid behandelplan opstellen dat beide problemen aanpakt.
TB kan een complicatie van HIV worden. Lees hier meer over andere HIV-complicaties.
Roken
Tabaksgebruik en meeroken verhogen het risico op het ontwikkelen van TB. Deze factoren maken de ziekte ook moeilijker te behandelen en de kans groter dat deze na behandeling terugkeert.
Door te stoppen met roken en contact met rook te vermijden, kunt u het risico op tuberculose verkleinen.
Andere voorwaarden
Sommige andere gezondheidsproblemen die het immuunsysteem van een persoon verzwakken en kunnen het risico vergroten van het ontwikkelen van TB omvatten:
- laag lichaamsgewicht
- middelenmisbruikstoornissen
- suikerziekte
- silicose
- ernstige nierziekte
- hoofd- en halskanker
Sommige medische behandelingen, zoals een orgaantransplantatie, kunnen ook de werking van het immuunsysteem belemmeren.
Tijd doorbrengen in een land waar TB veel voorkomt, kan ook het risico vergroten dat iemand het ontwikkelt. Voor informatie over de prevalentie van TB in verschillende landen, kunnen mensen dit gereedschap van de WHO.
Complicaties
Zonder behandeling kan tuberculose dodelijk zijn.
Als de infectie zich door het hele lichaam verspreidt, kan dit onder andere problemen veroorzaken met het cardiovasculaire systeem en de stofwisseling.
TBC kan ook leiden tot sepsis, een potentieel levensbedreigende vorm van infectie.
Samenvatting
Een actieve TB-infectie is besmettelijk en potentieel levensbedreigend als iemand geen passende behandeling krijgt. De meeste gevallen zijn echter behandelbaar, vooral als artsen ze vroeg detecteren.
Mensen met een hoog risico op tuberculose of symptomen van de ziekte dienen zo snel mogelijk een arts te raadplegen.
TB is een meldbare ziekte bij het ministerie van Volksgezondheid van elke staat. Door de staat goedgekeurde regelgeving en behandelplannen kan zorg verlenen aan patiënten ongeacht immigratiestatus, verzekeringsdekking of sociaaleconomische status.
Lees het artikel in het Spaans.
