ओट्स हे अनेक आरोग्यदायी फायद्यांसह अतिशय पौष्टिक धान्य आहे.

ते एक लोकप्रिय नाश्ता दलिया आहेत आणि ग्रॅनोला, मुस्ली आणि इतर पदार्थ आणि स्नॅक्समध्ये देखील आढळतात.

तथापि, ओट्स आणि ओटच्या पिठात ग्लूटेन आहे की नाही याबद्दल तुम्हाला आश्चर्य वाटेल.

हा लेख आपण ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये ओट्स समाविष्ट करू शकता की नाही याचे परीक्षण करतो.

ग्लूटेनची समस्या काय आहे?

खरं तर, सर्वेक्षणातून असे दिसून आले आहे की युनायटेड स्टेट्समधील 15 ते 30 टक्के लोक एका कारणास्तव ग्लूटेन टाळण्याचा प्रयत्न करतात.

ग्लूटेन हे प्रथिनांचे एक कुटुंब आहे जे गहू, राई आणि बार्लीमध्ये आढळते. ही प्रथिने ब्रेड आणि पास्ता यांना लवचिक आणि मऊ पोत देतात (, , , ).

बहुतेक लोक साइड इफेक्ट्सशिवाय ग्लूटेन खाऊ शकतात, परंतु ही प्रथिने काही लोकांसाठी गंभीर आरोग्य समस्या निर्माण करू शकतात.

ग्लूटेनमुळे काही लोकसंख्येमध्ये पाचक समस्या उद्भवू शकतात कारण त्याची अनोखी अमीनो आम्ल रचना तुमच्या आतड्यांतील (, , , ) पाचक एंझाइममध्ये व्यत्यय आणू शकते.

तुम्हाला सेलिआक रोग असल्यास, तुमचे शरीर ग्लूटेनला स्वयंप्रतिकार प्रतिसाद देते, ज्यामुळे तुमच्या आतड्यांसंबंधी अस्तर ().

जर तुम्ही ग्लूटेन असहिष्णु असाल, तर थोडीशी रक्कम देखील हानिकारक आहे, गंभीर आरोग्य समस्या टाळण्याचा ग्लूटेन-मुक्त आहार हा एकमेव मार्ग आहे (, , , ).

SOMMAIRE

ग्लूटेन हे गहू, बार्ली आणि राई यांसारख्या धान्यांमध्ये आढळणारे प्रथिन आहे. बहुतेक लोक ते सहन करू शकतात, परंतु ते काही लोकांना हानी पोहोचवू शकतात.

ओट्स ग्लूटेन मुक्त आहेत का?

शुद्ध ओट्स ग्लूटेन-मुक्त आणि बहुतेक लोकांसाठी सुरक्षित असतात.

तथापि, ओट्स बर्‍याचदा ग्लूटेनने दूषित असतात कारण ते गहू, राय नावाचे धान्य आणि बार्ली सारख्या ग्लूटेन-युक्त धान्यांप्रमाणेच प्रक्रिया करता येतात.

अभ्यास दर्शविते की सेलिआक रोग किंवा गव्हाची ऍलर्जी असलेले बहुतेक लोक प्रतिकूल परिणामांशिवाय (, , , , ) प्रतिदिन 50 ते 100 ग्रॅम (2 ते 3,5 औंस) शुद्ध ओट्स खाऊ शकतात.

8 लोकांच्या 106 वर्षांच्या अभ्यासात असे आढळून आले की त्यांच्यापैकी निम्मे दररोज ओट्स खातात - आणि त्यांना कोणतेही नकारात्मक परिणाम जाणवले नाहीत (, ).

याव्यतिरिक्त, काही देश ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये ओट्सचा समावेश करण्याची शिफारस करतात. काही अभ्यासात असे दिसून आले आहे की या देशांमध्ये राहणा-या सेलिआक रोगाने ग्रस्त असलेल्या लोकांमध्ये आतड्यांसंबंधी रोग बरे होत नसलेल्या देशांतील लोकांपेक्षा चांगले होते (, ).

गव्हाची ऍलर्जी असलेल्या लोकांसाठी शुद्ध, दूषित ओट्स देखील सुरक्षित आहेत.

SOMMAIRE

सेलियाक रोग असलेल्यांसह ग्लूटेन असहिष्णुता असलेले बहुतेक लोक शुद्ध ओट्स सुरक्षितपणे खाऊ शकतात.

ओट्स अनेकदा ग्लूटेनने दूषित होतात

जरी ओट्समध्ये ग्लूटेन नसले तरी ते इतर पिकांच्या बरोबरीने घेतले जातात.

समान उपकरणे सामान्यत: शेजारच्या शेतात पिकांची कापणी करण्यासाठी वापरली जातात, ज्यामुळे त्या पिकांपैकी एकामध्ये ग्लूटेन असल्यास क्रॉस-दूषित होते.

बियाणे अशुद्ध देखील असू शकते, ज्यामध्ये थोड्या प्रमाणात गहू, राई किंवा बिया असतात.

याव्यतिरिक्त, ओट उत्पादने सामान्यत: प्रक्रिया केली जातात, तयार केली जातात आणि ग्लूटेन-युक्त उत्पादनांसारख्याच सुविधांमध्ये पॅकेज केली जातात.

म्हणूनच, हे आश्चर्यकारक नाही की नियमित ओट उत्पादनांचे विश्लेषण करणार्या अभ्यासांमध्ये ग्लूटेनची पातळी ग्लूटेन-मुक्त अन्न (, , ) च्या प्रमाणापेक्षा जास्त असल्याचे आढळले आहे.

उत्तर अमेरिका आणि युरोपमधील बाजारातील 109 ओट-युक्त उत्पादनांच्या अभ्यासात असे आढळून आले की उत्पादनांमध्ये सरासरी 200 पेक्षा जास्त भाग प्रति दशलक्ष (ppm) ग्लूटेन (, ) असतात.

फक्त 20 पीपीएम ग्लूटेन सेलिआक रोग असलेल्या व्यक्तीमध्ये प्रतिक्रिया निर्माण करण्यासाठी पुरेसे असू शकते ().

दूषित होण्याच्या या उच्च जोखमीचा अर्थ असा आहे की कठोर ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये पारंपारिकरित्या उगवलेल्या ओट्सचा समावेश करणे धोकादायक आहे.

उल्लेखनीय म्हणजे, बर्‍याच कंपन्यांनी स्वच्छ उपकरणांसह ओट्सवर प्रक्रिया करण्यास सुरुवात केली आहे आणि नियुक्त ग्लूटेन-मुक्त शेतात त्यांची वाढ केली आहे. हे ओट्स ग्लूटेन-मुक्त म्हणून विकले जाऊ शकतात आणि त्यात 20 पीपीएम ग्लूटेन () पेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे.

तरीही ग्लूटेन-मुक्त लेबले पूर्णपणे विश्वासार्ह असू शकत नाहीत. एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की ग्लूटेन-मुक्त लेबल केलेल्या 5% उत्पादनांमध्ये ग्लूटेन पातळी सुरक्षित मर्यादा ओलांडली आहे.

तथापि, 100% ओट उत्पादनांनी चाचणी उत्तीर्ण केली, याचा अर्थ असा आहे की ओट्स आणि ओटचे पीठ ग्लूटेन-मुक्त म्हणून प्रमाणीकरण बहुतेक प्रकरणांमध्ये विश्वसनीय आहे (, ).

SOMMAIRE

कापणी किंवा प्रक्रिया करताना ओट्स अनेकदा ग्लूटेनने दूषित होतात, परंतु आता अनेक कंपन्या दूषित उत्पादने विकतात.

ओट्सचे इतर संभाव्य तोटे

सेलिआक रोग (आणि कदाचित इतर परिस्थिती) असलेल्या खूप कमी लोक अजूनही शुद्ध, दूषित ओट्स सहन करू शकत नाहीत.

शुद्ध ओट्समध्ये एव्हेनिन असते, एक प्रथिने ज्यामुळे समस्या उद्भवू शकतात कारण त्यात ग्लूटेन सारखी अमीनो ऍसिड रचना असते.

बहुसंख्य लोक त्याबद्दल संवेदनशील असतात, एव्हेनिनवर प्रतिक्रिया देत नाहीत. ते समस्या न करता शुद्ध, दूषित ओट्स खाऊ शकतात ().

तथापि, सेलिआक रोग असलेल्या लोकांपैकी एक लहान टक्के लोक एव्हेनिनवर प्रतिक्रिया देऊ शकतात. या काही लोकांसाठी, प्रमाणित ग्लूटेन-मुक्त ओट्स देखील धोकादायक असू शकतात (, ).

एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की सेलिआक रोग असलेल्या बहुतेक लोकांमध्ये एव्हेनिनवर प्रतिक्रिया करण्याची क्षमता असते. तथापि, मोठ्या प्रमाणात ओट्स () खाल्ल्यानंतर केवळ 8% सहभागींना प्रत्यक्ष प्रतिसाद मिळाला.

या प्रकरणांमध्ये, प्रतिसाद कमकुवत होते आणि क्लिनिकल लक्षणे किंवा पुन्हा पडणे कारणीभूत नव्हते. म्हणून, संशोधकांनी निष्कर्ष काढला की सेलिआक रोग असलेले लोक अजूनही दररोज 3,5 औन्स (100 ग्रॅम) शुद्ध ओट्स () खाऊ शकतात.

याव्यतिरिक्त, इतर दोन लहान अभ्यासात असे आढळून आले की सेलिआक रोग असलेल्या काही लोकांमध्ये पारंपारिक ग्लूटेन-मुक्त आहार (, ) पेक्षा ओट्स खाताना कमी रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया आणि अधिक आतड्यांसंबंधी लक्षणे दिसतात.

हे परिणाम असूनही, या अभ्यासांमधील कोणालाही ओट्स (, ) मुळे आतड्यांसंबंधी नुकसान झाले नाही.

SOMMAIRE

ओट्समध्ये एव्हेनिन नावाचे प्रोटीन असते. सेलिआक रोग असलेल्या लोकांपैकी एक लहान टक्के लोक एव्हेनिनवर प्रतिक्रिया देतात आणि ते शुद्ध ओट्स सहन करू शकत नाहीत.

ओट्सचे अनेक आरोग्य फायदे आहेत

ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये सहसा काही खाद्य पर्याय असतात, विशेषत: धान्य आणि पिष्टमय पदार्थांच्या बाबतीत.

ओट्स आणि ओटचे जाडे भरडे पीठ यासह काही अत्यंत आवश्यक विविधता जोडू शकतात.

याव्यतिरिक्त, अनेक अभ्यास दर्शवतात की ग्लूटेन-मुक्त आहाराचे पालन केल्याने फायबर, बी जीवनसत्त्वे, फोलेट आणि लोह, सेलेनियम, मॅंगनीज आणि जस्त (, , , ) सारख्या खनिजांचे अपुरे सेवन होऊ शकते.

ओट्स या सर्व जीवनसत्त्वे आणि खनिजांचा चांगला स्रोत आहे. ते देखील विलक्षण आहेत.

याव्यतिरिक्त, ओट्स अनेक प्रभावी आरोग्य फायदे देतात:

• हृदयाचे आरोग्य. ओट्स LDL (खराब) कोलेस्टेरॉल कमी करून आणि HDL (चांगले) कोलेस्टेरॉल वाढवून हृदयविकाराच्या जोखीम घटक सुधारण्यास मदत करू शकतात.
• वजन कमी होणे. ओट्स आणि ओटचे जाडे भरडे पीठ भूक नियंत्रित करण्यास आणि तृप्ति (, , ) वाढवून वजन कमी करण्यास मदत करू शकतात.
• मधुमेह नियंत्रण. ओट्स रक्तातील साखरेचे नियंत्रण, रक्तातील चरबीची पातळी आणि टाइप 2 मधुमेह असलेल्या लोकांमध्ये इंसुलिन संवेदनशीलता सुधारण्यास मदत करू शकतात ().

SOMMAIRE

ओट्स अनेक पोषक तत्वांचा एक चांगला स्रोत आहे ज्यामध्ये ग्लूटेन-मुक्त आहाराचा अभाव आहे. ते विविधता देखील जोडू शकतात आणि अनेक आरोग्य फायदे देऊ शकतात.

तळ ओळ

ओट्सचा वापर अनेक ग्लूटेन-मुक्त उत्पादनांमध्ये केला जातो आणि ओटचे पीठ ग्लूटेन-मुक्त बेकिंगमध्ये लोकप्रिय आहे. ओटचे जाडे भरडे पीठ देखील अनेक लोकांसाठी एक आहे.

तुमच्या ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये ओट्स समाविष्ट करण्याचे बरेच फायदे आहेत, परंतु केवळ लेबल केलेले किंवा प्रमाणित ग्लूटेन-मुक्त उत्पादने खरेदी करणे महत्त्वाचे आहे. हे सुनिश्चित करते की ओट्स शुद्ध आणि दूषित नाहीत.

युनायटेड स्टेट्स आणि युरोपमध्ये, प्रमाणित ग्लूटेन-मुक्त उत्पादनांमध्ये 20 ppm पेक्षा कमी ग्लूटेन असणे आवश्यक आहे, हे प्रमाण इतके कमी आहे की त्या प्रमाणापेक्षा कमी असलेले पदार्थ सामान्यतः सुरक्षित मानले जातात ().

आजकाल, अनेक किराणा दुकानांवर आणि ऑनलाइन शुद्ध ओट्स खरेदी करणे सोपे आहे.

ओट्सचा समावेश करण्याचा निर्णय केस-दर-केस आधारावर घ्यावा.

तुम्ही एव्हेनिनवर प्रतिक्रिया द्याल की नाही हे जाणून घेणे शक्य नसल्यामुळे, ग्लूटेन-मुक्त आहारामध्ये ओट्स समाविष्ट करण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घेऊ शकता.

तथापि, बहुसंख्य लोक ओट्स आणि त्यांच्यापासून बनवलेल्या सर्व स्वादिष्ट पदार्थांचा सुरक्षितपणे आनंद घेऊ शकतात.