Kọntinenti Afrịka bụ mpaghara ala dị iche iche nke mba iri ise na anọ, nke ọ bụla n'ime ha nwere nkwenkwe omenala, omume na omume nri. Ọ dịghị mba abụọ bụ otu na otutu mba, subcultures na ebo nwere ike ọbụna ịdị n'ime a obodo.

N'otu aka ahụ, nri Africa abụghị monolith. Ọ bụ ezie na a na-ekerịta ọtụtụ ihe eji eme ihe n'ofe kọntinent ahụ, ha na-enwekarị aha dị iche iche, ụzọ nkwadebe, usoro oriri, na ọbụna omenala na okpukpe pụtara.

A na-anụkarị nri ndị Africa dị ka peas anya ojii, anyụ na okra gburugburu ụwa. Taa, ọtụtụ nri ndị si na kọntinent a na-abanye n'ụlọ n'ụwa nile.

Nke a bụ nri ụmụ amaala Afrịka 4 - yana ojiji ha, uru nri na nri ndị atụpụtara.

1. Baobab

Foto Rosita So Foto/Getty

Baobab (adansonia digitata L.) bụ mkpụrụ nke osisi baobab a na-ahụ anya nke dị na savannah Africa, gụnyere mba Malawi, Kenya na Mali ().

Akụkụ niile nke osisi, gụnyere akwụkwọ, ifuru, ogbugbo na mgbọrọgwụ, na-ekere òkè na nchekwa nri, mmepụta ego na ọgwụgwọ ọdịnala ().

a na-eji akwado usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, belata mbufụt, na ịgwọ ọrịa nje na ọnọdụ dị ka afọ ọsịsa, ịba, ụkwara ume ọkụ, na anaemia (, ).

Mkpụrụ baobab nwere shei siri ike na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ma ọ bụ aja aja nke nwere mkpuchi velvety nke, mgbe emepere ya, na-ekpughe netwọk nke mkpụrụ osisi gbakọtara n'ime ihe na-egbuke egbuke, acidic pulp.

Enwere ike ịnụ ụtọ mkpụrụ osisi ahụ dum site n'ịṅụ pulp ntụ ntụ sitere na mkpụrụ ahụ. Ọ nwekwara ike ịbụ (, ,):

• ghọọ ntụ ntụ
• eme ka ọ bụrụ nri nri na sweets dị ka ubuyu, ọgwụgwọ Tanzania nke a na-esi n'ime ite mmiri na-acha uhie uhie na-esi na shuga, cardamom na ose chili sie ya.
• gbazere na mmiri ma ọ bụ mmiri ara ehi wee rie ya dị ka ihe ọṅụṅụ na-enye ume ọhụrụ, dị ka bouye si Senegal
• fesa n'ime porridge na smoothies ka mma uto na nutritional uru
• eji dị ka ihe ịgba ụka maka biya omenala

Mkpụrụ osisi Baobab bara ụba na ogige osisi na micronutrients, gụnyere ígwè na zinc, nke na-akwalite mgbochi, uto na mmepe, yana ịmepụta hemoglobin na hormones (, , , ,).

Naanị otu tablespoon (gram 1) nke mkpụrụ osisi baobab na-enye ():

• Kalori: Calories 30
• Nshịkọ: 7 gram
• Abụba: 1 gram
• Ọganihu: 2 gram
• eriri: 14% nke uru kwa ụbọchị (DV)
• Calcium: 3% nke DV
• Irongwè: 4% nke DV
• Potassium: 4% nke DV
• Vitamin C: 16% nke DV

Ọ bụ ezie na mkpụrụ osisi dum nwere ike isi ike ịzụta na mba ndị dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ, ntụ ntụ baobab dị na ngalaba pụrụ iche nke ụfọdụ ndị na-ere nri, yana ụlọ ahịa nri Africa na nke mba ụwa.

Zụrụ baobab ntụ ntụ n'ịntanetị.

Nwee anụrị baobab na kichin gị site na iji ntụziaka ndị a:

nchikota

Baobab bụ mkpụrụ osisi sitere na savannah nke Africa ma jiri ya kpọrọ ihe maka ọgwụ ya, ọdịnaya na-edozi ahụ na tangy, ekpomeekpo acid. Enwere ike iri anụ ahụ kpamkpam ma ọ bụ jiri mee ihe ọṅụṅụ dị iche iche, nri nri na swiiti.

2. Akụ bambara

Akụ bambara (Vigna n'okpuruala) bụ legume a kwenyere na ọ sitere na ọdịda anyanwụ na etiti Africa. Taa, Nigeria, Burkina Faso na Niger bụ ndị kasị emepụta ().

Mkpụrụ bambara na-eto na pọd ndị na-emeghe iji kpughee otu gburugburu ma ọ bụ abụọ, mkpụrụ osisi dị nro. Mkpụrụ na-adịgasị iche na nha ma nwee ike ịdị ọcha, oji, aja aja, ma ọ bụ spckled ().

N'Africa dum, a na-eri mkpụrụ Bambara ọhụrụ ma ọ bụ akpọnwụwo. Enwere ike sie ha, sie ma ọ bụ sie ya ka ọ bụrụ ihe ụtọ ma ọ bụ nri. Mgbe e sie ya, ụtọ na udidi ha na-adị ka nke (,).

A na-awụnye mkpụrụ bambara akpọnwụ mgbe ụfọdụ ka ọ bụrụ ntụ ọka nke a na-eji mee ihe ndị a (,):

• mee nri omenaala dika okpa, pudding uzuoku si Naijiria
• mụbaa ọdịnaya nri nke nri
• mee achịcha dị iche iche, nri nri, pasta na ọka nri ụtụtụ
• imepụta mmiri ara ehi sitere na osisi na ngwaahịa bara ụba na probiotics

Akụ bambara na-ekere òkè na ọgwụ ọdịnala. Ndị agbụrụ Luo nke Kenya na-eji ya egbochi afọ ọsịsa, ebe ndị Senegal na-agwakọta ya na mmiri iji chịkwaa cataracts. Na Botswana, ụmụ nwanyị dị ime na-eji raw nut iji chịkwaa ọgbụgbọ na vomiting ().

Akị bambara na-emekwa ka nri ndị Africa na-eri ọka na-eme ka nri na-edozi ahụ. Ọka dị ka ọka na millet dị obere na lysine yana nnukwu methionine, amino acid abụọ dị mkpa maka uto, ntụgharị akwara na ọrụ cell.

Anụ bambara nwere lysine dị ala yana methionine dị ala, na-eme ka ha bụrụ ezigbo nri mgbakwunye maka nri ọka dị elu ().

Nnyocha e mere n'oge na-adịbeghị anya na-atụ aro na mkpụrụ bambara nwere ihe mejupụtara macronutrient na-edozi ahụ ma nwee ike iwere ya dị ka nri zuru oke. Walnuts bụkwa ezigbo isi iyi nke zinc, calcium, iron na potassium ().

Nnyocha e mere na-egosi na walnuts aja aja nwere ọnụ ọgụgụ dị elu nke antinutrients karịa walnuts ọcha. Ngwakọta ndị a nwere ike igbochi ahụ gị ka ọ ghara ịmịkọrọ ígwè ().

Mkpụrụ Bambara bụ onye bịara ọhụrụ na nri zuru ụwa ọnụ, mana enwere ike zụta ya n'ahịa nri Africa na mba ụwa. A na-akpọ ha mgbe ụfọdụ dị ka agwa odo odo Africa. Na mgbakwunye, ị nwere ike ịzụta ntụ ọka bambara, nke a na-akpọkwa ntụ ọka okpa, n'ụlọ ahịa West Africa ma ọ bụ n'ịntanetị.

Zụrụ ntụ ọka okpa n'ịntanetị.

Jiri agwa Bambara na ntụ ọka ha kwadebe ọkacha mmasị ndị Africa:

nchikota

Mkpụrụ Bambara bụ legume sitere na etiti na ọdịda anyanwụ Africa. Ha nwere oke nke carbohydrates, protein na abụba ma nwee nnukwu nri dị ka zinc, potassium, calcium na iron.

3. Bilton

Biltong dị njikere iri iberibe anụ a mịrị amị na nnu nke na-ewu ewu na South Africa na mpaghara ndịda nke kọntinent ahụ (, , ).

A na-esi na anụ ehi, ostrich na antelope eme omenala, biltong nwekwara ike iji ọkụkọ, anụ ezi na ọbụna azụ (, ).

N'adịghị ka jerky, nke a mịrị amị na okpomọkụ dị elu, ọ na-agbaze n'okpuru ọnọdụ nke obere okpomọkụ na iru mmiri na-agụnye mmanya dị ka akụkụ nke usoro nchekwa (,).

Dị ka omenala si dị, ebo ndị Africa na-agba nnu ma na-amịkọrọ anụ iji chekwaa anụ ọhịa. Ndị ọsụ ụzọ oge mbụ webatara ngwa nri dị ka coriander, ose ojii, na shuga na-acha aja aja n'ime usoro nchekwa (, ).

Taa, omenala ọdịnala nke ichekwa anụ site na ihicha ka fọdụrụ. A na-emezigharị anụ a mịrị amị ka ọ bụrụ stew na-atọ ụtọ nke nwere akwụkwọ nri, ngwa nri na, n'ọdịnala ụfọdụ, mmanụ ahụekere.

Dịka ngwaahịa anụ, biltong bara ụba na protein na ígwè. Mgbe a na-eji anụ na-acha uhie uhie, nke nwere abụba abụba, ha nwere ike ịba ụba calorie, cholesterol na abụba juru eju. Dabere na onye na-emepụta ihe na ihe ndị na-esi ísì ụtọ, biltong nwere ike ịba ụba na sodium.

A na-ejikọta nri ndị nwere oke abụba, cholesterol na sodium na ọrịa na-adịghị ala ala dị ka ọbara mgbali elu na ọrịa kansa. N'ihi nke a, ị kwesịrị ị na-anụ ụtọ biltong na imeru ihe n'ókè ().

Nri 2-ounce (gram 56) nke biltong na-enye:

• Kalori: 160
• Protein: 32 gram
• Abụba: 4 gram
  • Abụba juru eju: 2 gram
• Cholesterol: 80 mg
• Sodium: 470 mg
• Irongwè: 70% nke DV

Biltong, ọkachasị ụdị anụ ehi, na-ekesa ugbu a na mpụga Africa.

Zụrụ biltong n'ịntanetị.

Ị nwekwara ike iji ntụziaka ndị a iji mee biltong nke gị ma ọ bụ stew omenala Zimbabwe:

nchikota

Biltong bụ anụ mịrị amị, nnu nke a na-atọ ụtọ dị ka stew, ụtọ ma ọ bụ nri na ndịda Africa. Ọ bụ ezigbo isi iyi nke protein na ígwè, ma ọ nwere ike ịdị elu na abụba juru eju, cholesterol na sodium dabere na igbu anụ na onye na-emepụta ya.

4. Tef

Tef bụ obere ọka sitere na Etiopia na Eritrea. Ọ na-eto nke ọma na ọnọdụ gburugburu ebe obibi siri ike na-enweghị iji ọgwụ pesticides ().

Mgbe kọfị gasịrị, ọ bụ ihe ọkụkụ nke abụọ kachasị mkpa na Etiopia ().

Tef na-echekwa nke ọma mgbe owuwe ihe ubi ma o yikarịghị ka ọ ga-ata ahịhịa karịa ọka wit, ọka bali, sorghum ma ọ bụ osikapa. N'ebe ọ na-eto eto, a na-eri ya ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ kwa ụbọchị, mgbe mgbe dị ka injera - achịcha fermented spongy nke a na-enye na wots (, stews) (,).

Ojiji ndị ọzọ a na-eji tef na mpaghara gụnyere ime porridge na tella, ụdị biya ().

Ọka a enwetala ewu ewu n'ụwa n'oge na-adịbeghị anya na West n'ihi uru ahụike ya na ọdịnaya nri ya. A na-akụ ya ugbu a na Canada, Australia na United States, n'etiti mba ndị ọzọ (.

Tef enweghị gluten, protein sitere n'okike nke ụfọdụ ndị mmadụ na-apụghị ịnagide. Ya mere, ọ dị mma maka ndị nwere ọrịa celiac ma ọ bụ gluten sensitivity ().

Ebe ọ bụ na a na-eri ọka niile, gụnyere germ na bran, tef bụ nri nwere eriri. A na-ejikọta nri ndị nwere eriri dị elu na ịdị arọ ahụ dị mma yana mbelata ihe ize ndụ nke ọrịa na-adịghị ala ala dị ka ọrịa shuga, ọrịa obi, na ụdị ọrịa cancer ụfọdụ (, ).

Naanị 1/4 iko (gram 50) nke teff akọrọ na-enye ():

• Kalori: 180
• Protein: 7 gram
• Abụba: 1 gram
• eriri: 14% nke DV
• Calcium: 8% nke DV
• Irongwè: 20% nke DV
• Magnesium: 24% nke DV
• Zinc: 14% nke DV

Nwee anụrị tef na kichin gị dị ka porridge ma ọ bụ na ntụziaka, yana n'ụlọ mmanya ma ọ bụ salads. Ị nwekwara ike ịnwale ntụziaka ndị a maka mkpali:

nchikota

Teff bụ ọka na-enweghị gluten, ọka zuru oke nwere eriri nke sitere na Etiopia na Eritrea. A na-eji ya eme injera mgbe niile.

The ala akara

Ka mmasị na nri zuru ụwa ọnụ na-abawanye na West West, ọtụtụ ndị na-ere ahịa na-akwakọba ihe oriri si Africa.

Omume a na-adịbeghị anya bụ ohere magburu onwe ya ịnwale nri ọhụrụ na ịchọpụta ụtọ nke ala dị iche iche na ọgaranya na omenala.