Ọdịnaya
Mmetụta ahụike nke abụba juru eju bụ isiokwu na-arụ ụka.
N'oge gara aga, ọtụtụ ndị kwenyere na abụba juru eju bụ isi ihe na-ebute ọrịa obi. Taa, ndị ọkà mmụta sayensị ekwetachaghị.
Otu ihe doro anya: abụba juru eju abụghị otu nri. Ọ bụ otu ụdị fatty acids dị iche iche nwere mmetụta dị iche iche na ahụike na metabolism.
Edemede a na-eleba anya nke ọma na acid fatty 10 na-ahụkarị, gụnyere mmetụta ahụike ha na isi nri nri.
Gịnị bụ abụba juru eju?
Abụba juru eju na nke enweghị afọ ojuju bụ klaasị abụọ nke abụba.
Otu ndị a dị iche iche n'ụdị kemịkalụ ha na njirimara ha. Dịka ọmụmaatụ, abụba juru eju na-esikarị ike n'ime ụlọ okpomọkụ, ebe abụba na-enweghị ya bụ mmiri mmiri.
Isi nri nke abụba juru eju bụ anụ mara abụba, mmanu abuba, tallow, cheese, ude, mmanụ aki oyibo, mmanụ nkwụ na bọta koko.
Ihe mejupụtara abụba niile bụ ụmụ irighiri ihe a na-akpọ fatty acids, nke bụ ụdọ carbon atom. Ụdị dị iche iche nke fatty acids dị iche iche na-amata site na ogologo nke agbụ carbon ha.
Nke a bụ acid fatty juputara na nri mmadụ:
- Stearic acid: 18 carbon atom ogologo
- Palmitic acid: 16 carbon atom ogologo
- Myristic acid: 14 carbon atom ogologo
- Lauric acid: 12 carbon atom ogologo
- Capric acid: 10 carbon atom ogologo
- Caprylic acid: 8 carbon atom ogologo
- Caproic acid: 6 carbon atom ogologo
Ọ dị ụkọ ịhụ fatty acids juru eju na-abụghị ndị a na nri.
Asịd abụba juru eju nwere ihe na-erughị carbon carbon isii ka a na-akpọkọta ọnụ.
A na-emepụta ihe ndị a mgbe nje bacteria na-agbapụta. A na-emepụta ha n'ime eriri afọ gị site na eriri nke ị na-eri, a pụkwara ịhụ ya na nha anya na ụfọdụ ngwaahịa nri fermented.
SOMMAIRE Fatty acids juru eju bụ otu n'ime ụdị abụba abụọ bụ isi. Acid abụba juru eju na-eri nri gụnyere stearic acid, palmitic acid, myristic acid na lauric acid.
Kedu ka abụba juru eju si emetụta ahụike?
Ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị na-anabata ugbu a na abụba juru eju adịghị eme ka ahụ́ adịchaghị mma dị ka ekwere na mbụ.
Ihe akaebe na-egosi na ha anaghị ebute ọrịa obi, ọ bụ ezie na a ka na-arụrịta ụka ma mụọ kpọmkwem ọrụ ha (,).
Otú ọ dị, iji abụba na-ejughị afọ dochie abụba juru eju, dị ka , nwere ike ibelata ohere ị nwere nkụchi obi (, ).
Nke a apụtaghị na abụba juru eju adịghị mma. Nke a na-egosi naanị na ụfọdụ abụba enweghị afọ ojuju na-enye aka na ahụike gị.
N'ihi nke a, iri obere abụba na-eju afọ agaghị abụ ezigbo echiche. Iji belata ihe ize ndụ nke ịrịa ọrịa obi, gbaa mbọ hụ na abụba na-ejughị afọ mejupụtara oke nke oke abụba ị na-eri.
N'iji ya tụnyere, iji carbohydrates dochie abụba juru eju adịghị enye uru ahụike. Ọ na-agbanwekwa profaịlụ lipid ọbara gị, nke bụ ihe nlele nke ọkwa lipids dị n'ọbara gị, dị ka triglycerides ().
Ọ bụ ezie na o doro anya na ụfọdụ abụba juru eju nwere ike ịbawanye ọkwa LDL cholesterol (cholesterol ọjọọ), njikọ dị n'etiti ọkwa cholesterol na ọrịa obi dị mgbagwoju anya.
Dịka ọmụmaatụ, abụba juru eju na-abawanye ọkwa nke nnukwu ụmụ irighiri cholesterol nke LDL, nke na-ejikọtaghị ya na ọrịa obi dị ka obere obere, denser (, ).
SOMMAIRE Abụba juru eju adịghị emerụ ahụ dịka ekwenyere na mbụ. Ihe akaebe na-eto eto na-egosi na enweghị njikọ siri ike n'etiti abụba juru eju na ọrịa obi.
1. Stearic acid
Stearic acid bụ abụba juru afọ nke abụọ na nri ndị America ().
E jiri ya tụnyere carbohydrates ma ọ bụ abụba ndị ọzọ juru eju, stearic acid na-ebelata LDL (ọjọọ) cholesterol ntakịrị ma ọ bụ nwee mmetụta na-anọpụ iche. Dị ka nke a, ọ nwere ike ịdị mma karịa ọtụtụ abụba ndị ọzọ juru eju (, , ).
Nnyocha na-egosi na ahụ gị na-agbanwe akụkụ ụfọdụ nke stearic acid ka ọ bụrụ oleic acid, abụba na-adịghị mma. Otú ọ dị, dị ka ụfọdụ atụmatụ si kwuo, ọnụego ntọghata bụ nanị 14% ma nwee ike ọ gaghị enwe mmetụta dị ukwuu na ahụike (, ).
Isi nri stearic acid bụ abụba anụmanụ. Ọkwa stearic acid na-adịkarị obere na abụba akwụkwọ nri, ewezuga bọta koko na mmanụ nkwụ.
A na-ewere stearic acid dị ka abụba juru eju nke ọma ma ọ pụtaghị na ọ na-abawanye ohere nke ọrịa obi.
Achọpụtara na nke a bụ eziokwu ọbụlagodi na ọmụmụ ụbọchị 40 na ndị mmadụ na-eri nri stearic acid ruru 11% nke mkpokọta caloric ha ().
SOMMAIRE Stearic acid bụ abụba juru afọ nke abụọ na nri ndị America. Ọ dị ka ọ nwere mmetụta na-anọpụ iche na profaịlụ lipid ọbara gị.
2. Palmitic acid
Palmitic acid bụ abụba juru eju nke a na-ahụkarị na osisi na anụmanụ.
Acid a nwere ike ịkọ ihe karịrị ọkara nke mkpokọta abụba juru eju na United States ().
Ebe nri kacha baa ọgaranya bụ , mana palmitic acid na-emekwa ihe dị ka otu ụzọ n'ụzọ anọ nke abụba na anụ uhie na ngwaahịa mmiri ara ehi.
E jiri ya tụnyere carbohydrates na abụba ndị na-adịghị mma, palmitic acid na-abawanye mkpokọta cholesterol na LDL (ọjọọ) cholesterol na-enweghị emetụta HDL (ezigbo) cholesterol (, , ).
Ọkwa dị elu nke LDL cholesterol bụ ihe amaara nke ọma ihe ize ndụ maka ọrịa obi.
Agbanyeghị, ọ bụghị cholesterol niile LDL bụ otu. Ihe nrịbama ziri ezi nke ọrịa obi bụ ọnụnọ nke ọnụ ọgụgụ buru ibu nke irighiri LDL na obere, nnukwu akụkụ LDL (, ,).
Ọ bụ ezie na palmitic acid na-abawanye mkpokọta LDL cholesterol, nke a bụ n'ụzọ bụ isi n'ihi mmụba nke nnukwu irighiri ihe LDL. Ọtụtụ ndị nchọpụta na-ewere ọkwa dị elu nke nnukwu akụkụ LDL ka ọ na-enwechaghị nchegbu, ọ bụ ezie na ndị ọzọ ekwetaghị (, , ).
Mgbe a na-eri linoleic acid, ụdị abụba na-adịghị mma, n'otu oge ahụ, ọ nwere ike iwepụ ụfọdụ mmetụta palmitic acid na cholesterol ().
Palmitic acid nwekwara ike imetụta akụkụ ndị ọzọ nke metabolism gị. Nnyocha e mere na ụmụ oke na ụmụ mmadụ na-egosi na nri dị elu na palmitic acid nwere ike imerụ ọnọdụ uche ma belata mmega ahụ (, ).
Ọtụtụ nchọpụta mmadụ na-atụ aro na iri palmitic acid dị elu na-ebelata ọnụ ọgụgụ calorie ị na-ere ọkụ, ma e jiri ya tụnyere iri abụba ndị na-adịghị mma, dị ka oleic acid (, ,).
Ọ dị mkpa ka a mụọ akụkụ ndị a nke palmitic acid tupu enwee ike nweta nkwubi okwu doro anya.
SOMMAIRE Palmitic acid bụ acid fatty juru eju, na-aza ihe karịrị ọkara nke abụba juru eju a na-eri na United States. Ọ na-abawanye LDL cholesterol (cholesterol ọjọọ) na-enweghị emetụta HDL (ezigbo) cholesterol.
3. Myristic acid
Myristic acid na-ebute mmụba dị ukwuu na mkpokọta cholesterol na LDL (ọjọọ) cholesterol ma e jiri ya tụnyere palmitic acid ma ọ bụ carbohydrates. Agbanyeghị, ọ pụtaghị na ọ na-emetụta ọkwa cholesterol HDL (ezigbo) (,).
Mmetụta ndị a dị ike karịa nke palmitic acid. N'agbanyeghị nke ahụ, dị ka palmitic acid, myristic acid na-egosi na ọ na-abawanye ọkwa nke nnukwu irighiri LDL gị, nke ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị na-ewere na ọ bụ obere nchegbu ().
Myristic acid bụ acid fatty dị ụkọ, adịghị ahụ ya n'ọtụtụ nri n'ọtụtụ nri. N'agbanyeghị nke ahụ, ụfọdụ nwere ezigbo ego.
Ọ bụ ezie na mmanụ aki oyibo na mmanụ kernel nwere nnukwu myristic acid, ha na-enyekwa ụdị abụba ndị ọzọ, nke nwere ike ịkwụsị mmetụta myristic acid na profaịlụ lipid ọbara gị.
SOMMAIRE Myristic acid bụ fatty acid jupụtara ogologo ogologo. Ọ na-abawanye LDL cholesterol karịa acid fatty ndị ọzọ.
4. Lauric acid
Site na atom carbon 12, lauric acid bụ nke kachasị ogologo n'ime acid fatty acid.
Ọ na-abawanye mkpokọta cholesterol karịa ọtụtụ acid fatty ndị ọzọ. Agbanyeghị, mmụba a bụ n'ụzọ dị ukwuu n'ihi mmụba nke HDL (ezigbo) cholesterol.
N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, lauric acid na-ebelata mkpokọta cholesterol ma e jiri ya tụnyere HDL cholesterol. Ejikọtara mgbanwe ndị a na mbelata ihe ize ndụ nke ().
N'ezie, lauric acid yiri ka ọ nwere mmetụta bara uru na ọkwa HDL cholesterol karịa ihe ọ bụla ọzọ fatty acid ().
Lauric acid na-eme ihe dị ka 47% nke mmanụ nkwụ na 42% mmanụ aki oyibo. N'iji ya tụnyere, mmanụ ma ọ bụ abụba ndị ọzọ a na-erikarị na-enye naanị ọnụọgụ.
SOMMAIRE Lauric acid bụ ọdụdụ ọdụdụ ọdụdụ ọdụdụ asịd. Ọ bụ ezie na ọ na-abawanye mkpokọta cholesterol nke ukwuu, nke a bụ n'ụzọ dị ukwuu n'ihi mmụba nke HDL cholesterol, nke bara uru maka ahụ ike gị.
5–7. Capriic, caprylic na capric acid
Caproic, caprylic na capric acid bụ acid fatty acids (MCFA).
Aha ha sitere na Latin “capra,” nke pụtara “ewu nwanyị.” Mgbe ụfọdụ a na-akpọ ha capra fatty acids, n'ihi ụbara ha na .
A na-emezi MCFA dị iche iche karịa acid fatty ogologo yinye. A na-etinye ha n'ụzọ dị mfe ma na-ebuga ha ozugbo na imeju gị, ebe ha na-agbaze ngwa ngwa.
Ihe akaebe na-egosi na MCFA nwere ike nweta uru ndị a:
- Weightloss. Ọtụtụ nchọpụta na-egosi na ha nwere ike ịbawanye ọnụ ọgụgụ calorie ị na-ere ọkụ ma kwalite, karịsịa ma e jiri ya tụnyere acid fatty ogologo (, , , ,).
- Mmụba mmetụta insulin. Ụfọdụ ihe akaebe na-egosi na MCFA na-abawanye mmetụta insulin, ma e jiri ya tụnyere acid fatty ogologo ().
- Mmetụta anticonvulsant. MCFA, karịsịa capric acid, nwere ike inwe mmetụta antiepileptic, karịsịa mgbe ejikọtara ya na (, ,).
N'ihi uru ahụike ha nwere, a na-ere MCFA n'ụdị mgbakwunye, nke a na-akpọ . Mmanụ ndị a na-abụkarị nke capric acid na caprylic acid.
Capric acid bụ ihe kachasị n'ime ndị a. Ọ mejupụtara ihe dịka 5% nke mmanụ nkwụ na 4% mmanụ aki oyibo. A na-ahụ obere ego na abụba anụmanụ. Ma ọ bụghị ya, ọ dị ụkọ na nri.
SOMMAIRE Capric, caprylic na caproic acid bụ ọdụdụ ọdụdụ asịd nwere ihe pụrụ iche. Ha nwere ike kwalite mbelata ibu, mee ka insulin nwee mmetụta ma belata ohere nke ọdịdọ.
8-10. Acid abụba dị mkpụmkpụ
Asịd abụba juru eju nke nwere ihe na-erughị carbon carbon isii ka a na-akpọ (SCFA).
Ndị SCFA kachasị mkpa bụ:
- Butyric acid: 4 carbon atom ogologo
- Propionic acid: 3 carbon atom ogologo
- Acetik acid: 2 carbon atom ogologo
SCFA na-etolite mgbe nje bacteria bara uru na-agbapụta eriri na eriri afọ gị.
Ihe oriri ha dị ntakịrị ma e jiri ya tụnyere ọnụọgụ SCFA ndị emepụtara na eriri afọ gị. Ha dị ụkọ na nri, a na-ahụkwa ha na obere ntakịrị na abụba mmiri ara ehi na ụfọdụ nri fermented.
Ndị SCFA na-ahụ maka ọtụtụ uru ahụike metụtara oriri fiber. Dịka ọmụmaatụ, butyric acid bụ ihe dị mkpa na-enye nri maka mkpụrụ ndụ na-ekpuchi eriri afọ gị ().
A na-akpọ ụdị eriri nke na-akwalite nhazi nke fatty acids dị mkpụmkpụ. Ha gụnyere pectin, inulin na arabinoxylan (,).
SOMMAIRE A na-akpọ acid fatty kacha nta dị mkpụmkpụ (SCFAs). Ha na-etolite mgbe nje bacteria na-eme enyi na-agbapụta eriri na eriri afọ gị ma nwee ọtụtụ uru ahụike.
The ala akara
Fatty acids dị iche iche nwere mmetụta dị iche iche na ahụ ike.
Ọtụtụ ọmụmụ elelewo mmetụta ahụike n'ozuzu ya, na-enweghị ọdịiche dị n'etiti ụdị dị iche iche.
Ihe akaebe nwere n'ụzọ dị ukwuu nke nchọpụta nleba anya na-enyocha mkpakọrịta. Ọtụtụ n'ime ha na-ejikọta oke oriri nke abụba juru eju na ihe ize ndụ nke ọrịa obi na-abawanye, mana ihe akaebe anaghị agbanwe agbanwe.
Ọ bụ ezie na ụfọdụ ụdị abụba juru eju ogologo nwere ike ibuli LDL cholesterol (cholesterol ọjọọ), ọ nweghị ihe akaebe doro anya na nke ọ bụla n'ime ha na-ebute ọrịa obi. Achọkwuru nyocha dị elu.
Agbanyeghị, ọtụtụ ụlọ ọrụ ahụike gọọmentị na-adụ ndị mmadụ ọdụ ka ha belata oke abụba ha na-eri ma were abụba na-ejughi afọ dochie ha.
Ọ bụ ezie na mmetụta ndị na-emerụ ahụ nke abụba juru eju ka bụ ihe a na-arụrịta ụka, ọtụtụ kwenyere na iji abụba na-ejughị afọ dochie abụba juru eju nwere uru maka ahụ ike obi.